Liệu rằng MP3 là có đủ cho tất cả trường hợp sử dụng hay không, hay ta cần những loại tệp nhạc mạnh mẽ hơn nữa?

Khi nói về thưởng thức âm thanh, nhiều người hay nói về tai nghe, về loa, về những bộ dàn DAC/Amp hay dây dẫn. Nhưng có lẽ nước sạch phải lấy từ nguồn, dù bạn có đầu tư hàng tỷ đồng cho một bộ dàn âm thanh siêu cao cấp nhưng nguồn nhạc của bạn có chất lượng thấp thì cũng công cốc mà thôi!

Hôm nay, ta sẽ đi tìm hiểu những format tệp nhạc có mặt trên thị trường, và liệu có loại nào là tốt nhất hay không? Nhìn một cách tổng quan, thì nhạc được chia ra làm 3 loại chính:

Nhạc chất lượng cao nhất: Những tệp không bị nén

Cái tên đã nói lên tất cả, nhạc không bị nén được thu âm từ phòng thu sau đó chuyển sang dạng số và không có thêm bước chỉnh sửa nào khác. Chính vì vậy đây là loại nhạc có chất lượng cao nhất nhưng cũng có dung lượng lớn nhất, khoảng 34MB cho một phút nhạc 24-bit 96KHz.

- PCM (Pulse-Code Modulation): Đây là loại tệp nhạc thường được sử dụng nhiều nhất trên CD và DVD, được đo đạc bằng 2 chỉ số là tần số lấy mẫu (số lần lấy mẫu điện tử xem có giống với dạng tương tự hay không) và độ sâu bit (có bao nhiêu bit được dùng để thể hiện một lần lấy mẫu.

- WAV (Waveform Audio File Format): được phát triển bởi Microsoft và IBM vào 1991. Đây là một trong những loại nhạc chất lượng cao phổ biến nhất, thường được đóng gói theo dạng PCM ở trên để người dùng dễ dàng sử dụng hơn.

- AIFF (Audio Interchange File Format): là dạng nhạc chất lượng cao của Apple phát triển từ năm 1988. AIFF có rất nhiều loại khác nhau để sử dụng ở những ứng dụng khác nhau, nhưng loại người dùng sử dụng cũng được đóng gói theo dạng PCM để dễ sử dụng. Loại nhạc này không phổ biến bằng WAV, nhưng không phải là không có.

Sự đánh đổi hợp lý nhất: Những tệp nhạc nén chất lượng cao

Đây là những loại tệp nhạc mặc dù được nén, nhưng thông qua phương pháp nén thông minh nên giữ được gần như hoàn toàn chất lượng từ những loại tệp không nén.

- FLAC (Free Lossless Audio Codec): đây là loại tệp nhạc phổ biến nhất trong hạng mục này, được phát triển từ 2001. FLAC có thể nén được nhạc gốc xuống còn 60% dung lượng, nhưng với chất lượng rất cao hoặc thậm chí bằng với bản gốc. Một ưu điểm nữa đó là FLAC không có bản quyền, có thể sử dụng được ở mọi thiết bị nên nhiều người rất thích dùng loại tệp này.

- ALAC (Apple Lossless Audio Codec): có thể hiểu đây là FLAC của Apple, phát triển từ 2011. Chất lượng của ALAC cũng khá tốt, nhưng ta thường thấy tệp này trong iTunes và iOS hơn là những loại thiết bị khác.

Thông dụng nhưng chất lượng kém nhất: Tệp nhạc dạng nén nhiều

Với ưu điểm về dung lượng nhỏ đến rất nhỏ, nhạc nén đang được sử dụng nhiều nhất trên mạng cũng như offline. Trong đa phần trường hợp, thì dạng nhạc vẫn được coi là 'đủ dùng' nhưng những ai thực sự nghiêm túc về thưởng thức nhạc thì nên tìm hiểu những loại chất lượng cao hơn.

- MP3 (MPEG-1 Audio Layer 3): tệp nhạc phổ biến nhất hiện nay, được phát triển từ 1993. Nó phổ biến đến mỗi máy nghe nhạc đều được gọi là “MP3 players"! MP3 cũng có nhiều loại, có những loại bị nén quá nhiều khiến chất lượng bị giảm đến mức tệ, nhưng cũng có loại được cho là tốt, như MP3 320kbps chẳng hạn.

- AAC (Advanced Audio Coding): được phát triển vào 1997 để thay thế hoàn toàn MP3, đã không làm được điều này nhưng cũng có độ phổ biến nhất định. Dạng nhạc này có khả năng nén hiệu suất cao hơn, nên chất lượng cũng thường cao hơn MP3, và được sử dụng ở Youtube, Nintendo và Playstation.

- OGG: một tệp nhạc mã nguồn mở được phát triển vào 2000, giống với AAC thì có khả năng nén chất lượng tốt hơn so với MP3 nhưng do 2 loại tệp kia đã quá nổi tiếng nên OGG gần như không được ai sử dụng cả.

Vậy loại tệp nào dành cho bạn?

- Đối với những người thu, chỉnh sửa âm thanh: Hãy sử dụng loại tệp không bị nén để giữ được chất lượng cao nhất.

- Đối với những người nghe nhạc thông thường: Hãy sử dụng MP3 vì đây là loại tệp phổ biến nhất, nhưng cố gắng tìm nhạc có bit-rate từ 256kbps trở lên.

- Đối với những người nghe nhạc nghiêm túc: Hãy sử dụng WAV hoặc FLAC, là 2 dạng nhạc chất lượng cao phổ biến nhất. DSD là một loại nhạc chất lượng còn cao hơn nữa, nhưng hiện nay không phổ biến!